در سریال پساآخرالزمانی «آخرین بازمانده از ما» یک عفونت قارچی مغز بیشتر گونه‌ها را به زامبی تبدیل می‌کند و انسان را به سمت انقراض می‌برد. این تصویر شاید بعید به نظر برسد، اما قارچ‌ها می‌توانند مغز انسان را آلوده کنند.

قارچ‌ها همه‌جا هستند، در هوا، در دل خاک، در گیاهان پوسیده، روی پوست بدن، و حتی داخل روده. قارچ‌های بیماری‌زا می‌توانند به بدن انسان حمله کنند، که به علائم و مشکلات گوناگون منجر می‌شود. عفونت‌های قارچی سالانه ۱.۵ میلیون نفر را در سراسر جهان به کام مرگ می‌‌کشاند.

ریچل دانگارمبیزی، پژوهشگر بیماری‌های مسری و عفونی دستگاه عصبی از دانشگاه کیپ‌تاون، در مقاله‌ای که در وب‌سایت کانورسیشن منتشر شده است، به همه‌گیری خاموش عفونت‌های قارچی می‌پردازد که آفریقا، به‌خصوص مناطق جنوب صحرای آفریقا یا آفریقای سیاه، با آن دست به گریبان است.

بیماری مسری و عفونی قارچی چیست؟

به نوشته دانگارمبیزی، در تاریخ بشر، عفونت‌های قارچی هرگز تهدیدی برای سلامت انسان نبوده است، زیرا بیشتر قارچ‌ها نمی‌توانند در دمای ۳۷ درجه بدن انسان زنده بمانند. اما تغییرات اقلیمی و سایر فشارهای زیست‌محیطی به ظهور گونه‌هایی از قارچ‌ها منجر شده است که می‌توانند در دمای بدن انسان زنده بمانند.

او در ادامه می‌نویسد سیستم ایمنی بدن انسان قادر است با عفونت‌های قارچی مقابله کند اما وقتی سیستم ایمنی ضعیف شود، قارچ‌ها از سپر دفاعی بدن می‌گریزند یا با پاسخ دفاعی بدن میزبان سازگار می‌شوند. برخی قارچ‌ها طوری سازگار شده‌اند که در محیط‌های نامطلوب، کم‌اکسیژن، با مواد مغذی ناکافی دوام می‌آورند.

افرادی که نقص سیستم ایمنی دارند در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قارچی جدی و مرگبار قرار دارند. ۶۷ درصد افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی در آفریقا هستند و آمار بیماری‌های قارچی در این قاره رو به افزایش است.

یکی از این بیماری‌ها مننژیت کریپتوکوکال است که همراه با همه‌گیری اچ‌آی‌وی در اواخر دهه ۱۹۸۰ ظهور کرد. ۷۳ درصد موارد ابتلا و مرگ‌و‌میر در اثر این بیماری در کشورهای آفریقای سیاه رخ می‌دهد.

قارچی که عامل این بیماری است در خاک و فضله پرندگان وجود دارد و در اثر تنفس هاگ‌های قارچ به انسان منتقل می‌شود. این قارچ در ابتدا عفونت ریوی و سپس عفونت مغزی مرگبار ایجاد می‌کند.

بیماری قارچی دیگر نوعی ذات‌الریه به نام پنوموسیستیس جیرووسی است و در اثر آلودگی به قارچی ایجاد می‌شود که در هوا معلق است و از انسان به انسان منتقل می‌شود. این بیماری در افراد دارای سیستم ایمنی سالم مشکل حادی ایجاد نمی‌کند اما در افرادی که نقص ایمنی دارند علائمی جدی مانند تب، سرفه خشک و مشکل تنفسی ایجاد می‌کند.

به نوشته این پژوهشگر، عوامل گوناگونی در ظهور بیماری‌های قارچی دخیل‌اند، از جمله تغییرات اقلیمی، گسترش بیماری‌های تضعیف‌کننده سیستم ایمنی، عمل پیوند عضو که در جریان آن سیستم ایمنی فرد گیرنده را سرکوب می‌کنند تا عضو پیوندی را پس نزند، استفاده از داروهای سرکوب سیستم ایمنی برای درمان بیماری‌های التهابی، و استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها.

او در ادامه هشدار می‌دهد که پژوهش‌های اخیر نشان داده‌اند که همه‌گیری کرونا وضعیت بیماری‌های قارچی را وخیم‌تر کرده است و افرادی که از کرونا بهبود یافته‌اند در مقابل قارچ موکورمایکوزیس یا قارچ سیاه آسیب‌پذیرند. آسیب ریوی ناشی از کرونا، فشار خون بالا، و استروییدهایی که اغلب برای درمان استفاده می‌شوند افراد را مستعد ابتلا به قارچ سیاه می‌کند و این قارچ وارد سینوس‌ها و استخوان‌های صورت و در نهایت، مغز می‌شود.

این پژوهشگر در پایان می‌افزاید ظهور قارچ‌های مقاوم به دارو خطری است که بیش از پیش بشر را تهدید می‌کند و لازم است شکاف میان تشخیص و مدیریت شیوع عفونت‌های قارچی کاهش یابد.